Van plas tot patat: hoe jouw toiletbezoek op SAIL bijdraagt aan circulair watergebruik

Urine als grondstof? Jazeker. Tijdens SAIL wordt jouw plasje opgevangen en omgezet in meststof. En die meststof? Die gaat het land op, bijvoorbeeld om aardappelen te telen. Een jaar later kan die eindigen als frietje op een volgend evenement. Peter Scheer is de man achter deze circulaire missie.

 Peter Scheer noemt zichzelf weleens de ‘plasexpert’. Voor Nijhuis Saur Industries werkt hij aan systemen waarmee menselijke urine wordt opgevangen en omgezet in meststoffen en schoon water. Daarmee worden gewassen geteeld. "Dit kan munt zijn voor een kopje muntthee, maar tegenwoordig ook aardappelen. En dat allemaal op basis van festivalplas," zegt Peter.

De sleutel zit in het scheiden van urine. Plas is namelijk relatief schoon en zit boordevol nuttige stoffen zoals stikstof en fosfaat. Deze stoffen zijn belangrijke stoffen uit mest voor op het land. Tijdens SAIL mikt Peter op het inzamelen van minstens 30.000 liter urine, dit is goed voor duizenden kilo’s aardappelen.

"Als alle 2,3 miljoen SAIL-bezoekers één plasje inleveren, dan zouden we zo’n 183.700 bakjes friet kunnen maken." 

En het water dan?
Naast meststof blijft er na het filterproces ook water over. Kan dat gedronken worden? "In theorie: ja, je kunt het drinken," vertelt Peter. "Na een reeks geavanceerde filterstappen krijg je helder, geurloos en veilig drinkwater terug. Maar... is het nodig? Nee. We gebruiken het liever als wc-spoelwater of irrigatiewater. Je hebt maar 5 tot 10 liter echt drinkwater per persoon per dag nodig. De andere 120 liter die we gemiddeld verbruiken, kun je prima vervangen door gerecycled water." 

Alle plasjes verzamelen
Urine wordt vooral ingezameld via plaskruizen en urinoirs op evenementen. "Daarin wordt urine direct opgevangen, wat essentieel is voor een efficiënte verwerking." Toch blijft het een uitdaging om ook vrouwelijke feestgangers mee te laten doen. "Vrouwen plassen logischerwijs vaker in dichte hokjes met spoeling. Dan mengt de urine zich met water, poep en papier, en wordt het onbruikbaar."

Gelukkig verschijnen er steeds meer vrouwenurinoirs, en ontwikkelt het team van Peter ook unisex-urinoirs en zelfs plastrainingen. "Zo hopen we nóg meer urine op te halen."

Van ruimtereis tot festivals
Het idee om urine te gebruiken als bron voor voedselproductie ontstond niet op een festival, maar bij de ruimtevaart. "Vroeger werkte ik met vertical farming en werd ik door de European Space Agency (ESA) gevraagd om voedsel te telen voor astronauten tijdens een ruimtereis naar Mars, gedurende duizend dagen. Dan moet je wel alle beschikbare stoffen inzetten, dus werkte ik met nutriënten uit urine. Toen dacht ik: waarom zouden we dit alleen voor zes mensen in een ruimteschip doen? We kunnen er op aarde veel meer mee." 

Urine inzameling als norm
Peter droomt groots. "Het zou mooi zijn als alle festivals en events in Nederland hun urine opvangen en laten verwerken tot meststof. Dan maken we echt impact." In de toekomst hoopt hij zelfs dat er bij elk regionaal waterbedrijf een urinecentrum komt. "Dan kan ik als een soort melkboer met een vrachtwagen langsrijden om de stoffen op te halen." Maar voor nu is de cirkel al prachtig rond als aardappels die zijn geteeld op jouw festivalplas, eindigen als friet op het terrein waar het allemaal begon.

Een kleine boodschap met grote impact
"Als je op een evenement naar het toilet moet," besluit Peter, "plas dan in een plaskruis. Niet alleen omdat het sneller is, maar omdat jouw plasje daar letterlijk de wereld een stukje duurzamer maakt."

SAIL maakt deel uit van de Green Deal Circulair Festivals. Dit is een samenwerking van evenementenorganisaties, innovatieve ondernemers zoals Peter, waterschappen en overheden. Samen onderzoeken we oplossingen voor circulair watergebruik op evenementen, zoals het omzetten van urine tot meststof.

Eerder dit jaar was Peter al urine aan het inzamelen op DGTL.